Αγαπητοί μου αδελφοί,

Σκοπός της χριστιανικής ζωής είναι η ένωση του ανθρώπου με τον Θεό και η κατά χάριν θέωση του ανθρώπου. Γι’ αυτό σήμερα η Αγία μας Εκκλησία, Κυριακή Β΄ Νηστειών, μάς προτάσσει ως πρότυπο επίτευξης αυτού του σκοπού τον πατέρα του Ησυχασμού, τον Άγιο Γρηγόριο τον Παλαμά.

Με τον όρο «Ησυχασμό» εννοούμε την εσωτερική εργασία και άσκηση του χριστιανού να ενωθεί με τον Χριστό μέσω του πνευματικού αγώνα και της προσευχής. Είναι ο φωτισμός του ανθρώπου από το Άγιο Πνεύμα μέσα από την κάθαρση των παθών, είναι η διδασκαλία για την θέωση του ανθρώπου  όλης της Ορθόδοξης Παράδοσης από τους Αγίους Αποστόλους μέχρι και την εποχή του Αγίου Γρηγορίου του Παλαμά, στον οποίο βρήκε και την δογματική έκφραση της μέσω των συγγραμμάτων του.

Στον αντίποδα του Ησυχασμού έχουμε τους εκφραστές του Σχολαστικισμού, οι οποίοι ήταν και οι αντίπαλοι του αγίου Γρηγορίου. Αυτοί προσπαθούσαν να αποδείξουν και να εξηγήσουν την πίστη με την ανθρώπινη λογική, γι’ αυτό ονομάζονται και ορθολογιστές. Για εκείνους η ένωση του ανθρώπου με τον Θεό ήταν θέμα γνώσης. Υποστήριζαν πως ο ακατάληπτος Θεός δεν μπορεί να έρθει σ’ επαφή με το πλάσμα του που είναι ένα κτίσμα. Γι’ αυτούς το «θαβώρειο» Φως ήταν ένα φαινόμενο φυσικό, κτιστό που δεν βοηθούσε σε τίποτα στην πνευματική  πρόοδο του ανθρώπου.

Για τον Άγιο Γρηγόριο και εν γένει την Ορθόδοξη Παράδοση το «θαβώρειο» Φως είναι η «αναλλοίωτος ωραιότης του προτοτύπου», η δόξα του Τριαδικού Θεού. Είναι ένας από τους τρόπους εκδήλωσης, αποκάλυψης του Θεού μέσα στον κόσμο, μια παρουσία του Ακτίστου στην κτίση, παρουσία όχι συμβολική ή αλληγορική όπως υποστήριζαν οι  ορθολογιστές, αλλά πραγματική και ορατή μέσα από τους Αγίους της Εκκλησίας μας. Ο άγνωστος κατά την φύση Του Θεός επικοινωνεί με τον άνθρωπο και γνωρίζεται υπ’ αυτού μέσω των Ακτίστων Ενεργειών Του, αγιάζοντας ολόκληρη την ύπαρξή του και κάνοντας τον όμοιο μ’ Εκείνον, κατά χάριν Θεό! Αν οι Ενέργειες του Θεού μέσα στην κτίση δεν ήταν Άκτιστες τότε πολύ απλά δεν θα υπήρχε η δυνατότητα θέωσης του ανθρώπου, δηλαδή δεν υπάρχει δυνατότητα σωτηρίας του.

Αγαπητοί μου,

Ο άγιος Γρηγόριος συνόψισε την Πατερική Παράδοση δεκατεσσάρων αιώνων και μέσα από την γραφίδα του, αλλά κυρίως από την ζωή του είπε το αυτονόητο, ότι ο Θεός δεν είναι απρόσιτος και ανίκανος να επέμβει στα ανθρώπινα. Ο άνθρωπος μπορεί να μετέχει στις Άκτιστες ενέργειες του Θεού μέσα από τον αγώνα του να καθαριστεί από τα πάθη και τη δυνατότητά του να αξιωθεί να δει το άκτιστο Φως του Θεού, δωρεά που δίνεται σ΄ όλους όσους αγωνίζονται εν Χριστώ, λαϊκούς και μοναχούς, άνδρες και γυναίκες, αγράμματους και εγγράμματους. 

Ευχόμαστε κι εμείς μέσα από τον αγώνα μας κατά το μέτρο του καθενός να αξιωθούμε να δούμε αυτό το «θαβώρειο» Φως του Θεού και να γευτούμε την παρουσία του Θεού μέσα στην ύπαρξή μας και εν γένει την ζωή μας. ΑΜΗΝ.

Εκ της Ιεράς Μητροπόλεως +Μ.Μ.